Κληρονομικότητα, ἐπιλογὴ καὶ τὸ Κανονικὸ Ὑπόδειγμα τῶν Κοινωνικῶν Ἐπιστημῶν (SSSM)

Θὰ μακρηγορήσουμε κάπως στὸ παρὸν κείμενο, ἐκθέτοντας ἀρχικὰ μὲ τρόπο σύντομο, πλὴν περιεκτικό, τὴν πεμπτουσία τῆς ἐπιστημονικῆς μεθοδολογίας, δηλαδὴ τὴν ὑποθετικὴ - ἀφαιρετικὴ διαδικασία. Ὡς γνωστόν, ἡ ἐπιστήμη δὲν εἶναι μαθηματικά, ὃπως ἐπίσης τὰ τεχνολογικὰ ἐπιτεύγματα δὲν εἶναι ἐπιστήμη. Ἡ ὑποθετική - ἀφαιρετικὴ μέθοδος συνίσταται στὰ ἑξῆς βήματα:

α) Συλλογὴ δεδομένων

β) Διατύπωση μίας ὑπόθεσης ποὺ ἐξηγεῖ τὰ ἀνωτέρω δεδομένα

γ) Διατύπωση μίας πρόβλεψης ποὺ ἀπορρέει ἀπὸ τὴν ὑπόθεση

δ) Ἔλεγχος τῆς πρόβλεψης μέσω πειραματισμοῦ ἢ παρατηρήσεων
ε) Ἀποδοχὴ ἢ ἀπόρριψη τῆς ὑπόθεσης, βάσει συμφωνίας ἢ ἀσυμφωνίας μὲ τὰ ἀποτελέσματα

Ἐὰν ἡ ἑκάστοτε ὑπόθεση γίνει ἀποδεκτή, τότε κρατοῦμε τὸ συγκεκριμένο πλαίσιο ἀναφορᾶς καὶ προβαίνουμε σὲ μελλοντικὲς ἔρευνες, ξεκινώντας ἀπὸ τὸ σημεῖο γ). Ἐάν, αντίθετα, ἀπορρίψουμε τὴν ὑπόθεση, τότε ἐπιστρέφουμε στὸ πρῶτο [α)] βῆμα τῆς διαδικασίας.

Προφανῶς, μποροῦμε νὰ διακρίνουμε τέσσερεις κατηγορίες ὡς πρὸς τὴν διάψευση ἢ τὴν ἐπαλήθευση μίας ὀρθῆς ἢ ἐσφαλμένης ὑπόθεσης. Ἐὰν ἡ ὑπόθεση εἶναι ὀρθὴ καὶ τὴν ἀποδεχόμαστε, ὃπως ἐπίσης ἂν εἶναι ἐσφαλμένη καὶ τὴν ἀπορρίπτουμε, τότε δὲν ὑπάρχει πρόβλημα. Βρισκόμαστε σὲ καλὸ δρόμο.

Ἐὰν ἡ ὑπόθεση εἶναι ὀρθὴ καὶ τὴν ἀπορρίψουμε, τότε πρόκειται γιὰ σφάλμα τύπου Ι κατὰ τὴν ὁρολογία τῆς στατιστικῆς συμπερασματολογίας. Ἐὰν πάλι εἶναι ἐσφαλμένη καὶ τὴν αποδεχτοῦμε, τότε μιλοῦμε γιὰ σφάλμα τύπου ΙΙ.

Κατὰ τὴν ἐπιστημονικὴ ἒρευνα, εἶναι σὲ γενικὲς γραμμὲς προτιμότερο νὰ προκύπτουν σφάλματα τύπου Ι. Ἂς μὴ μποῦμε σὲ περαιτέρω λεπτομέρειες, οἱ συγκεκριμένες πληροφορίες ἀρκοῦν. Ἡ ἐπιστήμη προχωρεῖ σύμφωνα μὲ τὸ κριτήριο τῆς διαψευσιμότητας τῶν ὑποθέσεων, κατὰ Karl Popper.

Ἐρχόμενοι τώρα στὴν οὐσία τῶν θεμάτων ποὺ σκοπεύουμε νὰ θίξουμε, ἲσως εἶναι οἰκεία στοὺς ἀναγνῶστες ἡ διάκριση τῶν φυσικῶν ἐπιστημῶν σὲ διάφορα ἐπίπεδα, κατὰ τὴν ὁποία ἡ φυσικὴ εἶναι ὑπερκείμενη ὃλων. Ἀκολουθεῖ ἡ χημεία καὶ ὑποκείμενη τῆς χημείας εἶναι ἡ βιολογία. Ἡ διάκριση αὐτὴ προέρχεται ἀπὸ τὴν δημιουργία καὶ τὴν ἐξέλιξη τοῦ Σύμπαντος.

Ἀποδεχόμενοι, λοιπόν, τὸ ἐν λόγω ἑρμηνευτικὸ καὶ ἀναλυτικὸ πλαίσιο, εἴμαστε σὲ θέση νὰ ἐξετάσουμε τὰ ἔμβια ὄντα καὶ τὶς κοινωνίες τους, σύμφωνα μὲ τὶς ἀρχές καὶ τοὺς κανόνες τῶν συναφῶν ἐπιστημονικῶν κλάδων.

Οὐσιαστικά, δηλαδή, ἡ ἀνθρωπολογία ἐμπεριέχεται στὸ ποῦ, πότε καὶ πῶς τῆς βιολογίας. Ὁποιαδήποτε ἀντίρρηση ἢ ἐπιφύλαξη ὡς πρὸς τὴ συγκεκριμένη συλλογιστική, κρίνεται ὡς ἄκρως προβληματική, λαμβανομένου ὑπόψη ὅτι ὀ ἄνθρωπος εἶναι ἔμβιο ὂν καί, ὡς τέτοιο, ὑπόκειται στοὺς νόμους καὶ τὶς ἀρχές ποὺ ἑρμηνεύουν ὅλα τὰ εἴδη τοῦ ἔμβιου κόσμου.

Πυρήνας τῶν ἐπιστημῶν τῆς ζωῆς εἶναι ὁ νεοδαρβινισμός. Παρέλκει νὰ ἀναπτύξουμε τὶς γενικές του ἀρχές, ἁπλῶς θὰ ἐπισημανθεῖ ὅτι, κατά τὴν μακρότατη ἐξελικτικὴ πορεία τοῦ γένους homo καὶ πιὸ συγκεκριμένα τοῦ εἴδους στὸ ὁποῖο ἀνήκουμε καὶ ἐμεῖς οἱ ἴδιοι (δηλαδή τοῦ homo sapiens sapiens), δύο εἶναι οἱ δυνάμεις ποὺ συμβάλλουν στὴ διαμόρφωσή του: ἀφενός ἡ κληρονομικότητα καὶ ἀφετέρου ἡ ἐπιλογή.

Ἡ ἐπιλογή, ἐπιπλέον, διακρίνεται σὲ ὑποκατηγορίες. Πέραν τῆς γνωστῆς καὶ καθολικὰ ἐφαρμοζόμενης φυσικῆς ἐπιλογῆς (natural selection), πολλοὶ εἰδήμονες, μεταξὺ τῶν ὁποίων καὶ ὁ ἴδιος ὁ Δαρβίνος, θεωροῦν ὅτι τὸ εἶδος μας διαφοροποιεῖται γενετικὰ σὲ διάφορες φυλές, λόγω τῆς ἐπίδρασης αὐτοῦ ποὺ ἀποκαλεῖται γενετήσια ἐπιλογὴ ἢ φυλοεπιλογὴ (sexual selection).

Ἐπιλέγονται, δηλαδή, συγκεκριμένα χαρακτηριστικὰ μεταξὺ τῶν δύο φύλων ποὺ θεωροῦνται ἑλκυστικὰ πρὸς τὴ διαδικασία τῆς σύζευξης καὶ ἐν τέλει τῆς ἀναπαραγωγῆς. Καὶ ἔτσι διαιωνίζονται.

Πέραν αὐτῶν, ἀξίζει νὰ σημειωθεῖ ὅτι, ἡ διαδικασία τῆς ἐπιλογῆς μπορεῖ νὰ προσλάβει καὶ ἀρνητικὸ χαρακτήρα. Πῶς εἶναι δυνατὸν νὰ γίνει αὐτό; Οἱ πιέσεις καὶ οἱ δυνάμεις ποὺ ἀπορρέουν ἀπὸ διάφορες πολιτικές, ἀξίες καὶ κατεστημένα πρότυπα, πολὺ ἁπλὰ συμβάλλουν στὴν πληθυσμιακὴ ἐξασθένηση, γήρανση καὶ ἐλάττωση, ὅπως ἐπίσης στὴ δημογραφικὴ ἀλλοίωση.

Κρίσιμο ἐρώτημα: ἐπενεργοῦν τέτοιου εἴδους δυνάμεις στοὺς κόλπους τῶν σύγχρονων, ἀνεπτυγμένων κοινωνιῶν, ἰδίως τῆς Δύσεως; Τροφὴ γιὰ σκέψη!

Ἐρχόμενοι τώρα στὸ τελευταῖο σκέλος: εἶναι δυνατὸν νὰ μιλοῦμε γιὰ διαφοροποίηση μεταξὺ τῶν φύλων ἢ καὶ ἀνθρώπινων φυλῶν ὡς πρὸς διάφορα ψυχικὰ καὶ νοητικὰ χαρακτηριστικά; Ὑπενθυμίζεται ὃτι ὁ κλάδος τῶν κοινωνικῶν ἐπιστημῶν τὶς τελευταῖες δεκαετίες διέπεται ἀπὸ τὶς ἀρχὲς τοῦ ὑποδείγματος SSSM: Standard Social Science Model (Κανονικὸ Ὑπόδειγμα τῶν Κοινωνικῶν Ἐπιστημῶν).

Παρόλο ποὺ τὸ φάσμα τῶν κοινωνικῶν ἐπιστημῶν εἶναι εὐρὺ καὶ προφανῶς ὑπάρχει πληθώρα προσεγγίσεων καὶ ἐργαλείων, ὅλα ἐμπίπτουν στὴν ὑπερκείμενη μεθοδολογία τοῦ προαναφερθέντος ὑποδείγματος.

Σύμφωνα μὲ αὐτό, ὁ ἄνθρωπος διὰ τοῦ πολιτισμοῦ δημιουργεῖ ἀνάγκες τὶς ὁποῖες καὶ ἱκανοποιεῖ. Οἱ πλέον ἀκραῖοι ἐκφραστὲς διαφόρων παραλλαγῶν τῶν θεωριῶν αὐτῶν, ἀπορρίπτουν ἀκόμη καὶ τὴν παραμικρὴ ἐπίδραση προκαθορισμῶν καὶ περιορισμῶν ποὺ ὀφείλονται σὲ γενετικούς - βιολογικοὺς παράγοντες.

Περιττεύει νὰ ἀναφερθεῖ ὅτι, πολλοὶ ἐκ τῶν διασήμων φορέων τῶν συγκεκριμένων θεωριῶν, δὲν εἶναι καθόλου, μὰ καθόλου, ἀμερόληπτοι. Εἶναι ὁλοφάνερη ἡ ἐπίδραση τῶν ἰδεολογημάτων τοῦ ὀρθόδοξου μαρξισμοῦ, τῆς Σχολῆς τῆς Φραγκφούρτης καὶ τῆς Νέας Ἀριστερᾶς ἐπὶ τῶν θεωριῶν ποὺ προωθοῦνται καὶ διαδίδονται στὰ ποικίλα πεδία τῶν κοινωνικῶν ἐπιστημῶν.

Οὐσιαστικός, τεκμηριωμένος ἀντίλογος πρὸς τὶς θεωρίες τοῦ κοινωνικοῦ - περιβαλλοντικοῦ ντετερμινισμοῦ διατυπώνεται ἀπὸ τοὺς θεράποντες τῆς ἠθολογίας, τῆς κοινωνιοβιολογίας καὶ τῆς ἐξελικτικῆς ψυχολογίας.

Στὸ βαθμὸ ποὺ ἰσχύει ἡ κατεστημένη ἐπιστημονικὴ θεώρηση τῆς νεοδαρβινικῆς σύνθεσης, ἡ ὁποία ἔχει ἱστορικό, ὑλιστικὸ καὶ μηχανοκρατικὸ χαρακτήρα, οἱ θιασῶτες τοῦ γενετικοῦ - βιολογικοῦ προκαθορισμοῦ κατὰ τὸ παρελθόν, δὲν ἀπεῖχαν οὐσιαστικὰ ἀπὸ τὴν ἐπιστημονικὴ ὀρθοδοξία τοῦ καιροῦ τους, ἀλλὰ καὶ τοῦ σημερινοῦ.

Πρὶν ἀνακαλυφθεῖ ἡ δομὴ καὶ ἡ σύσταση τοῦ γενετικοῦ κώδικα, ἦταν γνωστὸς ὁ μηχανισμός κληρονομικότητας τοῦ Mendel, μὲ τὶς ἀναλογίες γενετικῆς διάσχισης. Τὰ σωματικὰ χαρακτηριστικὰ ἀνάγονται στὸ γενετικὸ ὑλικό, πράγμα ποὺ ἰσχύει ἐπίσης γιὰ τὴ νοητικὴ λειτουργία, καθὼς καὶ τὴ θυμική. Ἡ μὲν πρώτη ἐξαρτᾶται κυρίως ἀπὸ τὴν ὑφὴ καὶ τὴν κατασκευὴ τοῦ ἐγκεφάλου, ἐνῶ ἡ δεύτερη ἀπὸ τὸ νευρικὸ σύστημα καὶ τὰ επίπεδα διαφόρων ὁρμονῶν στὸν ὀργανισμό.

Tὸ ζήτημα ποὺ τίθεται, βεβαίως, εἶναι κατὰ πόσο ἐπαρκοῦν αὐτές οἱ γνώσεις ὥστε νὰ ἑρμηνεύσουν πλήρως τὸ ὂν ἄνθρωπος, ὑπὸ τὴν ἔννοια ὅτι ὡς μέρος τοῦ Κόσμου, μπορεῖ νὰ ἀποτελεῖ προϊόν τελεολογικῆς σύλληψης, πράγμα ποὺ ἀντιβαίνει πρὸς τὶς κατεστημένες ἀντιλήψεις τῆς σύγχρονης ἐπιστήμης. Ἀπὸ αὐτὴ τὴν ὀπτικὴ γωνία, ὁ Julius Evola, μεταξὺ ἄλλων, ἄσκησε ἐνδιαφέρουσα κριτικὴ στὸν βιολογικὸ ἀναγωγισμὸ - προκαθορισμό.

Ἐν κατακλείδι, κατὰ τὴν ἐξέταση διαφόρων φαινομένων, ἡ μεθοδολογία ὀφείλει νὰ εῖναι εὐρεία, διεπιστημονική. Τὸ ἂν ὑπάρχουν διαφορὲς ὀφειλόμενες σὲ κληρονομικοὺς - γενετικοὺς παράγοντες καὶ σὲ ποιὸ βαθμό, εἶναι ζήτημα τεράστιο καὶ πρὸς διερεύνηση.

Ἀρκεῖ νὰ ἀλλάξει τὸ κυρίαρχο κλίμα καὶ ἡ ἐπικρατούσα ἰδεολογία στοὺς κόλπους τῆς ἀκαδημαϊκῆς κοινότητας καὶ τῆς πολιτικῆς διεθνῶς!